Merkez Bankası (MB) geçen 5 yıl içinde iktidarın bol keseden harcadığı bütçeye bugünün parasıyla 1 trilyon 66 milyar lira kaynak gönderdi. İktidar, Merkez’den gelen kâr payı, vergi ve ihtiyat akçesinden oluşan bu paraları dilediği gibi harcayıp kullandı. Şimdi ise MB’nin 2023 yılı için 900 milyar lira civarında zarar etmesi bekleniyor. Merkez’in bilançosunda oluşacak bu para 5 yılda Hazine’ye aktarılan kaynağın 1 yılda adeta buhar olup uçacağı anlamına geliyor. Merkez Bankası 2018 yılında 66.9 milyar lira kâr etti. Bu kârdan 37.5 milyar liralık kaynak Hazine’ye kâr payı olarak ödenirken19.8 milyar lira da Maliye’ye vergi ödendi. Böylece toplam ödeme 48.3 milyarı buldu. Bu tutar bugünkü dolar kuruyla güncellendiğinde yaklaşık 285 milyar liraya karşılık geliyor.
KÂR, VERGİ, AKÇE…
Merkez Bankası 2020 yılında da bütçeye 39.1 milyar kârdan pay ve 11.7 milyar lira da Kurumlar Vergisi yatırıldı. Kâr payı ve vergi ile yetinmeyen iktidar 2019 yılında çıkardığı bir yasayla ihtiyat akçesinin Hazine’ye aktarılmasının önünü açtı. Bu yolla ilk kez 2020’de 5.6 milyar liralık ihtiyat akçesinin tamamı kriz gerekçesiyle Merkez’den alınıp bütçeye aktarıldı. 2020 yılında ödenen paranın bugünkü güncel karşılığı 307 milyarı aştı. Merkez Bankası 2021’de 43.5 milyar, 2022’de 74.4 milyar ve 2023’te de 64 milyar lirayı bütçeye aktardı. Son 5 yılda Hazine’ye kârdan aktarılan pay 189 milyarı, vergi 70 milyarı, ihtiyat akçesi de 26 milyarı aştı. Böylece Merkez’in 5 yılda iktidarın kullanımına sunduğu kaynak 286.7 milyar lirayı bulurken bu tutarın güncel kurla karşılığı 1 trilyon 66 milyara ulaştı.
Zarar bütçeyi vuracak
– Merkez Bankası’ndan 5 yılda bütçeye akan güncel rakamla 1 trilyon lirayı aşkın kaynak iktidar tarafından maaş ödemeleri, faiz ödemeleri, yatırım ve kamunun çeşitli harcamaları için kullanıldı. Bu sayede devlet daha az borçlanma yapmak zorunda kaldı. Merkez Bankası’nın 2023 yılı için zarar açıklayacak olması nedeniyle bütçe ciddi miktarda kaynaktan mahrum kalacağı gibi, tasarruf yapılmaması halinde Hazine gelmeyen para için ilave borç almak zorunda kalacak. Hazine ayrıca Merkez’in zararını karşılamak için 900 milyar lira civarında tahvil ihraç ederek borçlanabilecek.
