İlkokulda bize verilen defterlerde paragraf çizgisinin neden içeriden başladığını düşünmüş müydünüz? Neden deftere yazarken sayfanın en kenarından başlayıp diğer kenara kadar yazmak yerine yanlarda boşluk bırakırız? Görsel olarak daha estetik durduğu ve üst üste boğucu yazılar görmektense gözlerimize nefes alacak bir boşluk bıraktığı kesin. Ancak tek sebebi bu değil.
Peki kitapların sonunda neden boş sayfalar bulunur? Yazarın imzalayabilmesi için mi yoksa okurun not alabilmesi için midir? Bu boş sayfalar neden her kitapta bulunmaz ve yalnızca bazılarında bulunur?
Paragraf çizgilerinin içeride olması sayesinde defterlerin içindeki yazılar farelerin yemesinden korunabiliyordu.
Defterlerdeki paragraf çizgilerinin içeriden başlaması ve defterin kenarlarına kadar dayanmamasın ilginç bir sebebi var. Eski zamanlarda fareler, kitaplar ve defterler açısından büyük bir sorundu, kütüphanelere girip kağıtları yiyebiliyorlardı.
Yazıların farelerin ulaşamayacağı bir sınır içinde kalmasını sağlamak için paragraf çizgileri içeriden çekiliyordu. Böylece fareler bir kısmını yese bile yazının tamamen ortadan kaybolması engellenmiş oluyordu.
Bu çizgi solda var ama sağda yok. Peki neden?
Artık farelerle ilgili o kadar kaygılanmamıza gerek kalmayan modern zamanlarda ise soldaki çizginin tek başına korunmasının sebebi okuma alışkanlıklarımızdır. Bu çizgi, gözümüzün okuma akışını yönlendiren bir işaret görevi görür.
Her yeni paragrafın aynı çizgiden başlaması okuma kolaylığı sağlar. Sağ tarafta ise çizgi yoktur çünkü metinlerde satır sonu kelimelerinin bitiş noktaları aynı olmayabilir ve sağ tarafta düz bir çizgi şeklindeki hattı korumak kolay olmayabilir.
Kitapların sonundaki boş sayfalar ise yanınıza defter almadığınız anda sizi kurtarsın ve düşüncelerinizi karalayabilin diye bırakılmıyor. Bu boş sayfaların bulunma nedeni, kitabın üretim süreci ile ilgili.
Kitaplar büyük tabakalar halinde basılır ve her bir tabaka genellikle 4 veya 16 basılı sayfa içerir. Eğer kitap sayfa sayısı bu tabakalarla tam olarak bölünemiyorsa geriye boş sayfalar kalır. Bu tabakalar daha sonra kesilip bir araya getirilerek kitap oluşturulur. Bu süreçte büyük kağıtlardan arta kalan boşluklar boş sayfalar olarak ortaya çıkar.
Boş sayfaların ayrılması zahmetli bir iş olduğundan, genellikle olduğu gibi bırakılırlar.
Sonda artan her bir boş sayfayı tek tek ayırmakla uğraşmak yerine bunları baskı makinasından çıktığı gibi bırakmak çok daha kolay olduğundan kitapların sonunda bu şekilde boş sayfalar kalır.
